Ασφάλεια και τοξικότητα στην αγροδιατροφική μας αλυσίδα

Κρίσιμα ζητήματα υγιεινής και ασφάλειας των τροφίμων - παράλληλα δε με αυτά - σωστής διατροφής, απασχολούν καθημερινά τους παραγωγικούς φορείς και προφανώς τους καταναλωτές, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της γης. Οι έννοιες της τοξικολογίας των τροφίμων και της υγιεινής διατροφής είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τα παραπάνω ζητήματα και διαμορφώνουν τους άξονες περί τους οποίους στρέφονται μελέτες, έρευνες και προτάσεις / κανόνες εφαρμογής για τη διασφάλιση της υγείας και της ευζωίας του ανθρώπου. Η ανάγκη εκπαίδευσης και συνεχούς κατάρτισης των εμπλεκομένων φορέων, σε όλους τους κρίκους της αγροδιατροφικής μας αλυσίδας (από το χωράφι μέχρι το ράφι ή ακόμα και το στομάχι του Καταναλωτή), ευαισθητοποίησε τους συγγραφείς (Δ. Χούχουλα και Κ. Σφλώμο) και τους παρότρυνε στη συγγραφή του παρόντος πονήματος.

Στο βιβλίο, η παρουσίαση των κυριότερων από τα παραπάνω ζητήματα ξεκινά με την ανάπτυξη ορισμένων βασικών αρχών και εννοιών τοξικολογίας. Στη συνέχεια αναφέρονται οι περισσότερες σχεδόν τοξικές ουσίες που εντοπίζονται στην τροφική αλυσίδα και προτείνονται μέτρα για την ελαχιστοποίηση ή ακόμα και την εξαφάνιση αυτών. Είτε κατά τα διάφορα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας είτε από το τραπέζι του Καταναλωτή. Στο δεύτερο μέρος του βιβλίου,  παρουσιάζονται ορισμένα στατιστικά στοιχεία που έχουν σχέση με την διασφάλιση της υγείας μας όπως είναι η  ιχνηλάτηση επικίνδυνων ουσιών. Δηλαδή το γνωστό σύστημα HACCP, το οποίο αποτελεί και τον ακρογωνιαίο λίθο της τοξικολογίας των τροφίμων. Στο τμήμα αυτό του βιβλίου η συγγραφή των αντίστοιχων κεφαλαίων από τη Χημικό Μηχανικό  Δρ. Θεοφανία Τσιρώνη και τη Χημικό Δρ. Μαρία Τράπαλη ήταν ουσιαστική για την ολοκλήρωση και την εμπέδωση της διαχείρισης των κινδύνων στη διατροφική αλυσίδα.Το τρίτο μέρος του βιβλίου περιλαμβάνει θέματα που σχετίζονται με την ονομαζόμενη διατροφική τοξικολογία, δηλαδή τη σωστή διαχείριση των συστατικών της αγροδιατροφικής μας αλυσίδας (από το χωράφι στο στομάχι) που διασφαλίζουν την υγεία του οργανισμού και αποτρέπουν την εμφάνιση πολλών τροφοεξαρτώμενων νοσημάτων. Στο τμήμα αυτό του βιβλίου, η συμβολή του γεωπόνου/ επιστήμονα τροφίμων - διαχειριστή περιβάλλοντος M.Sc. Αδριανού Γαλάζιου στη συγγραφή και την επιμέλεια των κειμένων ήταν καθοριστική και τον ευχαριστούμε. Ιδιαίτερες ευχαριστίες επίσης εκφράζονται για την επιμέλεια του βιβλίου στους υποψήφιους διδάκτορες του Τμήματος Τεχνολογίας Τροφίμων  του ΠαΔΑ: Σπύρο Παπαθεοδώρου M.Sc Τεχνολόγο Τροφίμων, Δέσποινα Βουγιουκλάκη M.Sc Βιολόγο και Αλίκη Τσάκνη M.Sc Χημικό.

Η συγγραφή του βιβλίου ξεκίνησε το καλοκαίρι του 2019 και ολοκληρώθηκε μετά από ένα περίπου χρόνο, τον Αύγουστο του 2020. Ένα χρόνο ο οποίος χαρακτηρίστηκε από δραματικές αλλαγές και τροποποιήσεις που επέφερε - σε όλο τον κόσμο - o κορωνοϊός SARS-CoV-2 και η CoViD-19 στο υγειονομικό, κοινωνικό, οικονομικό, εργασιακό και προφανώς το εκπαιδευτικό γίγνεσθαι και τη ψυχοσωματική συμπεριφορά των ανθρώπων. Οι συγγραφείς, προκειμένου να ανταποκριθούν στις επιβεβλημένες ανάγκες της εξ αποστάσεως εκπαίδευσης, εφήρμοσαν την πρακτική προσάρτησης διαφανειών, που – ούτως ή άλλως -  ακολουθείται και στα υπόλοιπα βιβλία τους των Εκδόσεων Τσότρα. Έτσι, την ανάπτυξη των κειμένων του κάθε κεφαλαίου ακολουθεί η συνοπτική παρουσίαση αυτού με σειρά διαφανειών. Αυτές, είναι στη διάθεση των διδασκόντων εκπαιδευτικών και σε ηλεκτρονική μορφή, κατόπιν επικοινωνίας με τον εκδότη (info@ekdoseis-tsotras.gr) για την υποστήριξη της ασύγχρονης διδασκαλίας και όχι μόνο.  Το περιεχόμενο των διαφανειών μπορεί  να χρησιμοποιηθεί από τους φοιτητές/αναγνώστες και ως βάση γρήγορης επανάληψης και επισήμανσης των κυριοτέρων «κρίσιμων θεμάτων» του αντίστοιχου κεφαλαίου. Στη σειρά των διαφανειών που πηγάζουν από την ύλη του κεφαλαίου, παρεμβάλλονται - κατά περίπτωση - και ορισμένες άλλες, σχετικές βέβαια με τα γνωστικά αντικείμενα του κεφαλαίου. Οι παρεμβολές αυτές, βοηθούν στην πληρέστερη περιγραφή και κατανόηση ορισμένων ειδικών θεμάτων, χωρίς - κατ’ ανάγκη - να αποτελούν μέρος της εξεταστέας ύλης για τους φοιτητές.

Αθήνα, Αύγουστος 2020

Οι συγγραφείς:                                                                          Ο εκδότης:

Δήμητρα Χούχουλα - Κώστας Σφλώμος                             Αθανάσιος Τσότρας